De Kodak TRI-X Pan

De Kodak TRI-X Pan is een snelle zwart-wit emulsiefilm. De film was in de jaren 60 en 70 populair vanwege zijn korrelstructuur. Als je de temperatuur van de ontwikkelaar tijdens het ontwikkelen van de film verhoogde, dan werd de film licht gevoeliger en de korrel groter. De grijstinten verdwenen dan en de negatieven werden hard met alleen zwart-wit. De korrel van de Kodak TRI-X Pan was absoluut mooier dan de korrel van andere hoge gevoeligheidsfilms. De negatieven leenden zich uitstekend voor zeefdrukken. Als je nu tijdens het vergroten het lichtgevoelige papier verving door een zeefdrukraam met licht gevoelige emulsie dan kon je de afbeelding vermenigvuldigen met inkt en rakel. Zeefdruk werd veel toegepast in de jaren 60 en 70. Dit had mede te maken met deze fotografische toepassing.

Voor zover ik het kan overzien gebruikte de onlangs overleden kunstenaar Wim Bors (25 november 2010) toen hij op de Oude Bildtdijk woonde deze techniek. Bors de latere initiatiefnemer van het Media Art Festival exposeerde zijn werk o.a. in de toenmalige Saskiabar. Een kroeg in Sint Annaparochie naast het kerkje waar ooit Remrandt in het huwelijk trad met Saskia van Uylenberg. Bors exposeerde daar zeefdrukken van het z.g. kooitjetipelen. Dit betreft een oude typisch Bildtse sport. Bors maakte foto’s tijdens het spel en maakte vervolgens zeefdrukken volgens het bovenstaande procédé. Slim. Op die manier maakte hij betaalbare kunst waar ook nog de leden van de kooitjetipel- vereniging op stonden die best een kunstwerk waar ze zelf opstonden wilde kopen. Bors verkocht zijn werk in het plat Haags aan de stamtafel. Nu heb ik altijd gedacht dat het kooitjetipelen een Bildtsevariant van het kaatsen is. Dit bleek niet het geval te zijn. Via Google trof ik tussen katknuppelen en pikschieten het volgende aan: Kooitjetipelen (Het Bildt in Friesland): Een houten balletje (kooitje), gelegen op het uiteinde van een wippend plankje, zo ver mogelijk weg laten vliegen door op het andere uiteinde van het plankje te slaan.

 Het folkloristische spel lijkt dus meer een variant van Honkbal te zijn. Het kooitje waarbij ik altijd een vogelkooi voor me zag, blijkt een houten bal te zijn. Het lijkt me in ieder geval een uniek spel. Maar ik ben blij dat het Media Art Festival behouden blijft voor Leeuwarden. Het was wat rommelig maar dat is in het algemeen kenmerkend voor het festival. Vooral als tijdens de expositie iemand een stellage aan het opbouwen of afbreken is. Je weet niet of het de loodgieter is of een kunstenaar die een performance aan het uitvoeren is. Maar dat kan je in het Friesmuseum ook gebeuren. Het is een beetje provincie eigen. Het heeft zijn charme.

De bonusblower

 
Voor mensen die niet van drukte houden is Friesland een jofele provincie. Vooral op zondagochtend. Veel dagboekafleveringen vinden hun oorsprong op zondagochtend. Je treft dan meestal alleen een vroege visser aan die zijn dobber door de ochtendnevel in het water laat zakken. Of een roeier die tegen de opkomende zon in roeit en zijn peddels in vloeibaar goud lijkt te steken. Tegen de tijd dat ik weer naar huis ga, zie je meestal de eerste zondagswandelaars.

Bij Albert Hein zijn de bladblowers in de bonus. Voor een prikkie kun je nu een blower aanschaffen en een hoop herrie maken. Het is een jaarlijks terug komend ritueel. De uitdrukking dat opruimen eigenlijk verplaatsen is, komt het beste tot zijn recht met de bladblower. De gemeentewerkers hebben grote professionele blowers die ze alleen met een schouderband kunnen dragen.

Ze blowen alle blaadjes op een grote hoop waarna een man met een karretje ze opschept voor zover de wind ze al niet wederom verspreid heeft. De blowtijd duurt gelukkig maar kort en als er straks een storm komt zijn alle blaadjes vanzelf weg. Daar kan de bonusblower van Appie niet tegenop.

gebruikte muziek: Brian Eno

De beeldententoonstelling Narcissus

Er was weer een fraaie beeldententoonstelling in het Bos van Epey. Het is geen groot bos maar voor een beeldententoonstelling toch een hele lap. Alweer jaren geleden heb ik een verslagje gemaakt van de tentoonstelling Passages op de zelfde locatie. Passages vond ik leuker. Wat speelser. Dit vond ik eigenlijk gewoon de beelden die je op de gemiddelde rotonde ziet staan. Ik hou meer van bewegende kunsttoepassingen. Waar iets gebeurd en de kunstenaar ook bij aanwezig is. Ik kan me bij Passages een grote ballon herinneren met een camera er onder en er was iets met borrels en bubbels in een van de vijvers. Maar het neemt niet weg dat Narcissus een mooie tentoonstelling is. Het blijft een geweldig bos voor dit soort exposities.

Dans van Marco Goldenbeld

De Leeuwarder Piraten

Wie tussen 12.00 en 14.00 uur in Leeuwarden langs een bouwput fietst, heeft een goede kans een piratenhit uit de bouwlocatie te horen komen. Bij de lokale omroep is het piratentijd. Menig bouwvaker eet zijn middag boterham met de muziek van Radio Viking of Paradise. De Leeuwarder Piraten hebben sinds 2000 voor de legale studio van Mercurius gekozen boven het riskante illegale zenden. De boetes werden te hoog was de algemene klacht. Het Agentschap Telecom waakt over het gebruik van de ether. Ze verstrekt licenties voor het gebruik van de ether en spoort overtreders op.

Net als veel piraten houden ook de Leeuwarder Piraten de traditionele einde jaar marathon. Voor het goede doel. Bij Mercurius was dat altijd een gezellige periode. Rond de kerst startte de redactie van Mercurius de marathon op en op 1 januari namen de piraten het over. Ik heb me laten vertellen dat de traditie voortkomt uit het gegeven dat de opsporingsambtenaren dan kerstvakantie hebben en thuis onder de kerstboom zitten. Dat zou best eens kunnen. Maar om er 2500 euri boete voor riskeren en in beslag name van je zender. Trouwens als jongetje onderhield ik een kabelnetwerk van aan elkaar geknoopte stukjes elektradraad. Hiermee voorzag ik buurkinderen van muziek van mijn Philips bandrecorder. Misschien iets voor verstokte piraten. Je hebt niet zo een groot bereik maar je buren kun je er wellicht mee verblijden. Veel piraten stappen dan ook over op het internet. Maar of je dan nog piraat bent?

Pieter (Paradise) in de Mercuriusstudio in de Bagijnestraat tijdens de marathon van 2007

Goutum heeft het!

Toen ik in mijn video-archief naar beelden van Goutum zocht, trof ik alleen winterse beelden aan. Het ijsbaantje in de sneeuw met op de achtergrond de Agneskerk, levert al snel fraaie winterse beelden op. Maar voor een atelierroute in oktober heb je er niet zoveel aan. Ik moest dus nieuwe opnamen maken van de kerk met de oude kastanjebomen en het monument van de Wiardastate die daar ooit gestaan heeft. Het mooiste en oudste stukje van Goutum. Verder bestaat het dorp uit nieuwbouw wat ik minder vind.

De deelnemers aan de route waren voorzien van een rode vlag voor de deur. Dat scheelde een hoop gezoek. Overal waar je een vlag zag, kon je naar binnen. Aan het hoge aantal deelnemers aan de route blijkt dat de kunstnijverheid en huisvlijt zich in Goutum tot ongekende hoogte heeft ontwikkeld. In bijna iedere straat was wel één of meerdere vlaggen zichtbaar. Nu heb ik een bepaald stereotype beeld van een kunstenaar op het platteland. Oud vervallen boerderijtje, baard, sculpturen van lege wijn flessen. Maar vervallen boerderijtjes zijn er niet in Goutum  Op een enkele na, bewonen alle deelnemers een nieuwbouw woning. Het bezoek was in veel gevallen welkom in de huiskamer waar de familieleden van de kunstenaar enigszins ongemakkelijk kijkend met een blik van dat hebben wij weer, op de bank zaten. Eigenlijk zou je evenement vaker dan één keer per jaar moeten organiseren en uitbreiden met bijvoorbeeld bijzondere verzamelingen of hobby’s. Mensen die mooie dingen maken willen dat best graag laten zien aan het volk. En voor het volk is het een boeiende en leerzame zondagmiddag besteding. Zoiets. 

 gebruikte muziek: Bill Frissel

De nalatenschap van Louis le Roy

Achter in mijn tuin groeit een klimop tegen het schuurtje. Ik moest hem weghalen omdat de woekeraar het hele schuurtje dreigde op te eten. Bij de snoeiactiviteiten viel me de wonderlijke manier van groeien op. De klimop produceert humus. De plant weet op een of andere manier een laag aardachtige humus op de tegels van mijn tuin te leggen waar wortels in groeien. Op deze manier kan de gehele plant zich verplaatsen en wortelen richting de schutting en verder langs het schuurtje. De tegels achterin de tuin verdwenen langzaam onder de aarde. Ook mijn buurvrouw had het verschijnsel gesignaleerd. Bij haar was de klimop in het schuurtje gedrongen en was daar aan de slag gegaan met de humusproductie met als gevolg een hoop prut in haar schuurtje. Een mislukte maar duidelijke poging van de natuur om terrein terug te winnen op de mens.

Tijdens het snoeien trof ik twee vogelnesten aan, een oud fietswiel, een roestige zaag, wat los gereedschap en een verlopen tuinkabouter. Het was altijd druk in de klimop. Heel wat merels zijn er uit het ei gekropen. Egels kwamen er regelmatig kijken of er een slak te verorberen viel. Dan hoorde je weer smak en zuiggeluiden uit het groen komen. Het was net de buurtsnackbar. Nu de klimop weg is, mis ik hem eigenlijk wel. Het is een soort oerplant. Onuitroeibaar. Eigenlijk past hij niet in deze tijd. Het is meer een plant uit de 18^de of 19^de eeuw toen er nog romantische dichters waren, die bij een ruïne begroeit met klimop, ’s nachts in het maanlicht hun gedichten over verloren liefdes declameerden. Zoiets. Vandaag de dag hebben mensen alleen maar last van de uitbundige groeier. Het is geen Intra Tuin plant die fatsoenlijk op zijn/haar plek blijft staan.

Bij mijn laatste bezoek aan de Ecokathedraal bij Mildam heb ik verschillende klimopsoorten waargenomen. Klein en groot. Ze vielen een beetje weg tussen de andere aanwas. Overigens werd er op de Ecokathedraal hard gewerkt. Eigenlijk had ik verwacht dat men het terrein na het overlijden van de bouwer/kunstenaar Louis le Roy (15 juli 2012) zoveel mogelijk in de oude staat zou laten. Dit bleek niet het geval. Er worden pleinen gerestaureerd en aangelegd en er nieuwe bouwsels gemaakt. Plannen genoeg. Maar ik heb er een beetje dubbel gevoel bij. De pleintjes waren wat mij betreft wat te netjes bestraat. Het geheel leek wat minder op het decor van een dramatische opera van Wagner. Dat vond ik jammer. De mens steekt kennelijk zo in elkaar dat men voortdurend bezig moet met opruimen, schoonmaken, poetsen, betegelen, bestraten, wieden, schoffelen, harken en wat al niet meer. Wat mij betreft mogen ze de Ecokathedraal gewoon laten zoals hij is. Misschien wat meer klimop.

 

De URL van de Ecokathedraal is: http://www.ecokathedraal.nl en de URL van Stichting Tijd: http://www.stichtingtijd.nl

 gebruikte muziek: Anouar Brahem

Het geheim van Wiuwert

In de komende dagboekafleveringen ga ik samen met de danseres/medium Jane Rose Kelly Clarent opzoek naar spiritualiteit. Friesland is een spirituele provincie. Tal van sekten en geloofsgemeenschappen hebben er door de eeuwen heen onderdak gevonden. Het was het idee van Jane om als eerste de mummies van Wiuwert te bezoeken. Pak weg 25 jaar geleden heb ik de grafkelder al eens bezocht. Sindsdien moeten duizenden toeristen de 400 jaar oude menselijke resten hebben bezocht. Even griezelen in Wiuwert. 

 Persoonlijk heb ik liever een spookhuis. Met klapperend keukenkastdeurtjes en zwevend serviesgoed. Mochten er lezers van mijn blog nog een tof spookhuis weten, dan verneem ik dat graag. Ook geheime formules om mummies tot leven te brengen zijn welkom.

Gebruikte muziek: Immortality, Egyptian
Alpha Wave Movement

Iets over koepels

Een mevrouw die heel kort voor Leefbaar Leeuwarden in de gemeenteraad gezeten heeft, vond de Koepel van de Friesland Bank aan het Beursplein maar niks. De koepel zou op een moskee lijken en daarom niet Hollands zijn en al helemaal niet Fries. Deze stelling klopt niet. Nog geen kilometer verder op aan de Vredeman de Vriesstraat staat de Koepelkerk. Een gereformeerde koepel. Rijkelijk voorzien van duivenstront maar oer Fries. De Islamitische gemeenschap in Leeuwarden zou hem zo over kunnen nemen en er een minaret  langs timmeren. Leuke halve maan er op. Gebedskleedjes er in. En je hebt je moskee. 

De koepel wordt wereldwijd algemeen toegepast in de architectuur. Het is een elementaire bouwvorm. In Marokko heb ik trouwens vierkante moskeeën gezien. Een stuk minder mooi dan de koepelmoskeeën. Veel koepels zijn er niet in de provincie. Berlikum heeft een koepelkerk en er zijn koepeltorens zoals de sipelkerk in Deinum. Dat heeft denk ik iets te maken met het gegeven dat Friesland niet een van de rijkste provincies is. Een koepel is heel wat moeilijker te construeren dan een gewoon dak en heel wat duurder. Bovendien is het niet praktisch. Je hebt er vrij weinig aan. Ook de koepel van de Frieslandbank is er voornamelijk voor de sier. Het ding is duidelijk van voor de crisis.

Ik had ergens verwacht dat ik er kantoorruimte zou aantreffen maar dat was niet het geval. Het is een uitkijkkoepel en ik denk dat de Frieslandbank er recepties en dergelijke houdt. Dat neemt niet weg dat ik het een prachtige koepel vind. Een sieraad voor de stad. Dit in tegenstelling tot het Friesmuseum. Het nieuwe museum was open ter gelegenheid van de Monumentendag. Wat me het meest tegenstaat is dat er voor geen meter rekening gehouden is met de omgeving. Er is een blokkendoos neergezet. Er is geen relatie met de stad of de geschiedenis van de provincie. Bij het nieuwe Provinciehuis bijvoorbeeld is door de architect duidelijk gezocht naar die relatie. De dingen die Bonnema voor Leeuwarden gemaakt heeft zijn arrogante domme blokken gevallen. Het enige leuke van de Achmeatoren is dat hij zo hoog is. Maar hij is oerlelijk. Aan de andere kant hebben we in de binnenstad nu vlak bij elkaar een kubus, een monoliet en een bol. Dat heeft ook wel weer wat.

 Gebruikte muziek:

Afro Celt Sound System

Wirl-Y-Reel

Het Wijkgebouw en de Omroep

Er wordt hard gewerkt in het oude gebouw van Mercurius in de Bagijnenstraat. Alleen aan de zijkant in de Bollemansteeg is nog te zien dat hier ooit de lokale omroep gevestigd was. De schilderingen in de raamkozijnen zijn nog niet weggehaald door de nieuwe eigenaar. Aan de voorkant is een bordje te zien waarop staat dat er pianoles gegeven wordt. Het gebouw wordt nu ook wel Klein Parnas genoemd. Net als Mercurius is Parnas het Centrum voor de Kunsten getroffen door bezuinigingen en gaat in het nieuwe seizoen niet meer open. De nieuwe eigenaar van het Mercuriusgebouw speelt hier op in. Ook teken en schilderlessen hebben een ander en meer particulier onderkomen gevonden.

Als de nood het hoogst is, is de redding nabij. Wijkgebouw het Knooppunt sprong te hulp en bood de dakloze omroep studioruimte aan. In het inmiddels fraai verbouwde wijkgebouw kreeg Mercurius 2 ruimtes. Voor radio en tv. Het is even behelpen maar het biedt weer
even wat perspectief. De omroep is veel ruimte, apparatuur en medewerkers kwijt.
Maar er is weer wat zicht op wederopbouw. Zelf heb ik door de bezuinigingen moeten inleveren op mijn inkomen. Ik moet opzoek naar een andere werk of opdrachtgever. Ik ben dus beschikbaar als freelance videomaker. Voor bruiloften en partijen of voor een leuke docu over u opoe of kanariepiet. Maar ook voor serieuzere producties of werk met een structureler karakter. Opdrachten en/of aanbiedingen kunt u sturen naar noorderleeg@hotmail.com

De paarden van het Noorderleeg

Tot de jaren ’70 van de vorige eeuw werd er op het Wad aan landwinning gedaan. De bestaande zeedijk was nog niet op deltahoogte. Op 2 januari 1976 vond er een heftige storm plaats. Ik heb het water toen over de dijk zien slaan en op een aantal plaatsen was de oude zeedijk zo zwak dat er een doorbraak plaats vond waarbij het leger met zandzakken te hulp schoot. Het was trouwens de storm waarbij de torenspits van de Bonifatiuskerk in Leeuwarden afbrak. Maar ik woonde toen niet in Leeuwarden maar vlak achter de lage en oude zeedijk aan de Nieuwebildtdijk. 

Op de radio werd geadviseerd om niet te gaan slapen en een vluchtkoffer klaar te zetten. In Oudebildtzijl werd met zware balken de brug afgesloten. De Oudebildtdijk was de laatste verdedigingslinie tegen het water. In café het Graauwe Paard was het druk en gezellig. Extremiteiten in het weer brengt een bepaalde saamhorigheid teweeg. Na 1976 werd de zeedijk verhoogd tot deltahoogte. Dat betekende een einde van verdere inpoldering. De lokale bevolking had liever gezien dat het Noorderleeg definitief droog gelegd zou worden. Daar kan ik me nu wel iets bij voorstellen. De Bilkers hebben eeuwen in het slik gewerkt om meer land te krijgen. Nu werd ook het opwerpen van een zomerdijk niet meer toegestaan. De Waddenzee heeft vrij spel gekregen in het gebied.

In de LC las ik onlangs dat men meer toeristen naar het gebied wil lokken. In de aanwezige dobben wil men zwemgelegenheid creëren. Een dob is een drinkplaats voor het vee. Het is een cirkelvormige dijk die het brakke water tegen moet houden. Waar het vee met hoogwater ook een beetje droge plek heeft. Dat de dobben onder kunnen lopen bleek in december 2006. Wat begon met een herfststorm werd al snel een drama dat wereldwijd mensen bezig hield. Door het hoge water verdronken 20 dieren. Maar 150 paarden werden gered van de verdrinkingsdood door een paar boerendochters.

Er staat ook een bunker op het Noorderleeg. Deze is sinds enige tijd voorzien van een trap, zodat men vanaf het dak bij helder weer de Waddeneilanden kan zien en de dravende paarden. De bunker is voorzien van een bord met de vermelding dat het een bunker is. Het valt me op dat er steeds meer van dit soort borden in de provincie verschijnen. Ik heb het vermoede dat het iets met de zo gewenste toerist te maken heeft. De toeristen kwamen trouwens met een soort bus achter een trekker het Noorderleeg op. Ze stonden even met ze allen bovenop de bunker en werden vervolgens weer terug gesleept. Het was een wonderlijk gezicht op de gigantische kale vlakte van Noard-Fryslân Bûtendyks.

 Gebruikte muziek: Philip Glass

De oude zeedijken

Een oude kennis van me, had een bepaalde filosofie. Hij stelde dat als je ergens een periode gewoond hebt, dan moet je er nooit meer naar terug gaan. Je moet de herinnering die je aan die plek hebt laten zoals die is. Een later bezoek zou de herinnering alleen maar schade en de leuke dingen die je er meegemaakt hebt komen niet meer terug. Hier zit veel waarheid in. Maar ik kijk er anders tegen aan. Omdat er onlangs een oude vriend van me overleden is, vond ik het om onduidelijke rede nodig om naar de Oude en Nieuwebildtdijk te fietsen. Naar de gemeente het Bildt waar ik 10 jaar gewoond heb en waar mijn kinderen geboren zijn.

Op de dijken was in 30 jaar niets veranderd. Dat was eigenlijk het deprimerende van de tocht. Er was wat gesloopt en er was wat nieuwbouw maar het sfeertje was er nog en was onaangetast. Het dorp Oudebildtzijl lag er fraai bij. De kroeg was open en de kerk ook. Precies zo als het hoort. Voor zover ik kan overzien zijn er nog 3 actieve kerken in gebruik. Een Gereformeerde, een Doopsgezinde en de Vrije Evangelische Gemeente. En er zijn nog kerken die verbouwd zijn tot woonhuis. Waarvan het niet duidelijk is welke duistere en sektarische rituelen zich er ooit  hebben afgespeeld.

Ook de Julianakerk was dus open. Niet voor een dienst maar voor de toerist. De Julianatoren is gebouwd op een woonhuis. De andre kerken zien er somberder en meer als een aardappelschuur uit. Het aardige was dat ieder geloofje zijn eigen bakker had. Er waren ooit dus pak weg 6 bakkers in een klein dorp als Oude Bildtzijl, maar de klandizie kwam natuurlijk ook van de dijken met hun tientallen kleine arbeidershuisjes. Op YouTube vond ik in twee delen een autorit over de dijk. Bij elkaar een halfuur. Deel 1 en deel 2. De liefhebber kan het eventueel nog eens over doen op Google Streetview.

Experiment met buis

Bij mijn laatste bezoek aan de Groene Ster constateerde ik dat er pogingen gedaan waren om het landschap te veranderen in een soort kweldergebied. Nu wordt er ieder jaar wel wat veranderd, uitgediept of ingepolderd, dus schokkend was het niet. Er was een klein windmolentje neer geplant. Een windmotor. Een schatje. Beetje blikkerig en jammer dat er zo een hoog hek omheen moest. Maar er is sprake van  vandalisme in het gebied. Overigens zag ik niet waar het water naar toe geheveld moet worden. Ik kon niet ontdekken waar de boezem was. Aannemende dat er water naar de boezem gemaald moet worden. Maar ik heb weinig verstand van boezems en bemalen. Dus het zal wel goed zitten. Naast het lelijke hek waren er ook lelijke buizen in het onlangs gecreëerde landschap verwerkt.

Ik heb iets met buizen. Je kunt je camera er inleggen, dan krijg je een fraaie cirkel in je opnamen. Je bent alleen een beetje afhankelijk van waar de buis opgericht staat. Je kunt de zware betonnen buizen natuurlijk moeilijk richten. In dit geval was het nog moeilijker omdat de buis half onder water stond. Het betroffen dus afwateringsbuizen. Neem ik aan. Zoiets. Niet dat ik iets bijzonders in de buis verwachtte. Een lijk of de haastig verstopte buit van een overval of iets dergelijks. Maar de buis bleek leeg. Alleen water. Achteraf vond ik het een beetje eng om mijn camera zo boven het wateroppervlak te laten bungelen, maar experimenten nemen nu eenmaal bepaalde risico’s met zich mee. Anders zijn het geen experimenten.

De verplaatsing

In de jaren 70 woonde ik in Noord-Friesland op het platte land en haalde iedere vrijdag -zoals veel dorpelingen- boodschappen op de markt in Leeuwarden. Verse groenten en vis. Na afloop van het marktbezoek werd het Friesch Koffiehuis aan het Zaailand bezocht. De kleine ruimte zat meestal stampvol met marktkooplui en marktbezoekers. Vanuit het koffiehuis was een parkje zichtbaar waar de Mercuriusfontein tussen de bomen stond. Het winkelcentrum of pleinafsluitendgebouw was er nog niet. Dat werd later kunstig rond de fontein gebouwd.

De fontein werd in 1923 door de VVV geschonken aan de stad. Persoonlijk vind ik het de lelijkste kunsttoepassing die ik ken. Nog steeds verbaas ik me er over hoe je het voor elkaar krijgt om een groep naakten absoluut seksloos te maken. Daar moet over nagedacht zijn door de Duitse beeldhouwer Gustav Adold Bredow. Ik kan me er iets bij voorstellen. Hoe maak je een fontein met een groep bloteriken zonder dat het er uitziet als een bunga bungafeestje. Wel bloot, toch netjes. Zoiets. Waarom de gemeente de kans niet waargenomen heeft om met de uitbreiding van het winkelcentrum eindelijk eens van het oude kreng af te komen, is me een raadsel. Maar de Liwwadders zijn gesteld op hun fontein. Hij heeft een bepaalde geschiedenis.

De enige plek waar hij me mooi lijkt staan, is het Leeuwarderbos. Je zou er een soort Ecokathedraal van kunnen maken. Overwoekert door klimop en korstmossen.
Er zijn vast nog wel meer lelijke kunstwerken in de stad die er bij kunnen. Op het Europaplein staat ook een fontein die al sinds mensenheugenis stuk is. Die zou er mooi bij kunnen. Waar de Mercuriusfontein nu naar verplaatst is lijkt me minder. Een fontein hoort niet naast de inrit van een parkeergarage te staan maar in een parkje met bosjes en bomen en bankjes waar de vermoeide wandelaar kan rusten en luisteren naar het geklater van water en gezang van merels. Het zou een ontmoetingsplek moeten zijn. Hij staat er nu maar een beetje tussen gefrommeld en asymmetrisch bij, maar er staat wel meer asymmetrisch in Leeuwarden, dus echt opvallen doet het niet.

Stukje brug te koop

Ieder jaar fiets ik minimaal één keer naar Bartlehiem. Ik fiets dan over het wereldberoemde bruggetje van Barlehiem. Meestal stop ik even op het bruggetje om de beroemdheid ten volle in me op te nemen. Vorig najaar was ik er voor het laatst. Het bruggetje lag er wat vervallen bij, voor een bruggetje van wereldfaam. Aan de onderkant hingen er losse planken, waarvan ik er voorzichtig een los kon trekken. Het plankje brak met veel gekraak doormidden. Even was ik bang dat de hele brug naar beneden zou komen, maar dat viel mee. Met het beschadigde plankje in mijn zijtas fietste ik wat stilletjes naar huis. Zoveel beroemdheid had ik nog nooit eerder in mijn zijtas gehad.

Eenmaal thuis deponeerde ik het plankje in het schuurtje bij de andere beroemde dingen waar ik misschien ooit nog iets mee zal doen. Ik heb bijvoorbeeld een steen en vloertegel van de Bonifatiuskerk van na de instorting, verschillende plavuizen van beroemde panden en Staten. Een plankje van de Hempensermeermolen, wat uit zich zelf is los gelaten. Ik bedoel dus dat ik niet zelf aan de molen heb staan sjorren. Een T-shirt van Jantje Giro met handtekening, bij leven persoonlijk aan me gegeven. Een CD van Anneke Douma ook met handtekening en persoonlijk gegeven. De aansteker van burgemeester Ter Loo. Gejat tijdens een receptie. Het beroemde plankje was dus een welkome aanvulling. Sinds enige tijd heb ik het plan om een collage te maken van al die beroemde spullen, maar vooralsnog staat alles in mijn schuurtje en de CD van Anneke Douma heb ik inmiddels verkocht. Echter dit voorjaar las ik in de LC dat het bruggetje bij Bartlehiem opgeknapt zou worden. Kan dat zo maar dacht ik nog en ik herinnerde me het plankje dat nu stellig nog unieker en beroemder zou worden. Vanmiddag tijdens de fietstocht heb ik besloten het wereldberoemde plankje te verkopen. Per opbod. Met een minimum inzet van 250 euro. Het plankje is  ongeveer 50 bij 5 cm en zat aan een steunbalk onder de brug. Dus er zijn pakweg 4 tot 5 Elfstedentochten onderlangs gekomen en ziet er nog netjes uit. Biedingen kunt u doen via noorderleeg@hotmail.com onder vermelding van beroemd plankje.

Stukje beroemde brug, 50 bij 5 cm

Zomerstop

Rijksmonument van water

Mijn tafelstatiefje heeft geruime tijd met tape aan mijn fietsstuur gezeten. Ik heb er ooit één dagboekaflevering meegemaakt. Het betrof een fietsrit langs de Potmarge. Een mooi vlak en egaal fietspad. Verder de stad in werd het moeilijker vanwege hobbels in het wegdek. Het was een van de experimenten met de camera die ik ooit wilde uitvoeren. Andere experimenten betroffen het vastbinden van de camera aan een molenwiek die gaat draaien, het neerleggen van de camera tussen spoorrails en er een trein over laten rijden, de camera onder een ballon of vlieger hangen en het luchtruim in sturen en dan was er nog het plan om de camera in een glazenpot door het water te slepen. Uiteindelijk heb ik alleen het fietsstuurexperiment uitgevoerd. Voor de andere uitprobeersels was mijn camera me te dierbaar. Maar gelukkig varen er pramen door de stad. Nu had ik al verschillende tochten door de stad gemaakt, maar de Potmargetocht was nieuw voor me.

Ik prijs mezelf gelukkig omdat ik vlak bij de Potmarge woon en bijna dagelijks langs het oude riviertje fiets. De Potmargetocht per praam bood de mogelijk het gebied vanaf het water te zien. Het rare was dat ik de nacht voor de praamvaart droomde dat mijn camera in het water viel. Een laag hangende tak schepte het statiefje. De praam vaarde nog terug maar dat was tevergeefs. “Aan een natte camera heb je net niks”, dacht ik nog toen ik wakker werd. Eenmaal aanboord meldde de gids verheugd dat de Potmarge een Rijksmonument is. Waarom dit het geval is, is me niet helemaal duidelijk. Op het internet las ik dat het riviertje een ecologisch duurzaamheidsgebied is. Of wat dat zijn moge. In de vorige eeuw was er sprake van industrie aan de oevers en werd het Rijksmonument verontreinigd door een aromafabriekje en door Autoglas en in een eerder stadium door de firma Lijempf die daar iets met poedervormige babyvoeding deed. Maar de industrie is er nu helemaal weg. Alleen de Leeuwarder Courant staat er nog. Wel is het jammer dat er ter hoogte van Huizum een paar flats aan de oever zijn neergepoot en op het terrein van het aromafabriekje een geheel nieuwe woonwijk is ontstaan. Kan me voorstellen dat ze dat plekje een beetje meer aan de natuur hadden overgelaten. Je noemt het uiteindelijk een natuurgebied. Maar het kan aan mij liggen. Maar wel mooi wonen aan de oever van een Rijksmonument.

Gebruikte muziek: sounttrack, Silent Hill, Akira Yamaoka

Holding on, Miro (Cafe del Mar)

Dichter bij de Dood

De restauratie van de Oude Stads Begraafplaats lijkt voltooid te zijn. Het ziet er weer netjes uit. Althans de vakken bij de ingang. Ook het mortuarium of lijkenhuisje is weer in oude staat.. In de vakken verderop heeft men zich beperkt tot het bij elkaar vegen en rapen van de stukjes paal en scherven van zerken en het te lijf gaan van de unieke flora met lawaaierige Black and Deckers. Alle scherven zijn netjes bij het betreffende graf gelegd. Handig. Voor het geval er verder gerestaureerd gaat worden. Ter ere van de restauratie organiseerde het Historisch Centrum een dichtersbijeenkomst onder de naam, ‘Dichter bij de Dood”.

Nu koester ik enig wantrouwen tegen gedichtenavonden of voordrachtsbijeenkomsten. Dat heb ik trouwens bij bijeenkomsten van gelijkgestemden in het algemeen. Meestal ga ik er dus nooit naar toe. Poëzie is prachtig maar ik vind een gedicht per dag eigenlijk wel genoeg en dan bijvoorkeur een niet te lang gedicht. Als er een staccato van gedichten op me afkomt snap ik meestal niets meer van. Eenmaal thuis toen ik alles in mijn computer geladen had, kon ik eigenlijk pas naar de gedichten luisteren. Ik heb een selectie gemaakt  en ongeveer ander half uur voordracht tot 2 programmaatjes van ongeveer een kwartier gemaakt. Gelukkig is de Oude Begraafplaats ondanks de restauratie nog steeds fotogeniek. Alleen dat hardnekkig groenonderhoud is gruwelijk.

Voor en na de restauratie

Voor en na de restauratie

Wederom Bloemenmarkt

De vaste jaarlijks evenementen heb ik eigenlijk een beetje gehad. Dus dit jaar geen Koninginnedag en geen Straatfestival. Uitzondering maakt de jaarlijkse bloemenmarkt op Hemelvaartsdag. Maar dat heeft te maken met de ontruiming van het Occupykamp aan de Lange Marktstraat. Nu had ik zelf al een beetje geredeneerd, dat het niet verstandig zou zijn om op die plaats langer te blijven staan. Het was me opgevallen dat de publieke opinie steeds negatiever werd. Terecht dus dat ze stoppen en proberen om de boodschap op een andere manier aan de man te brengen. Ik vond Occupy een beetje zweverig, maar het lijkt me wel zinvol dat er mensen blijven vertellen dat we met ze allen opdraaien voor het gegraai en gesjacher van de banken. Daar hoor ik nog steeds te weinig politici over. Het is kennelijk makkelijker de AOW-leeftijd op te schroeven dan de bonuscultuur aan te pakken of er voor te zorgen dat onze pensioenen waardevast blijven.

gebruikte muziek is van Koby Israelite en komt van de CD, Dance of the idiots

Leslokaal gezocht

In Leeuwarden zijn op het moment verschillende kunstbeoefenaars zoekende naar vervangende atelier of studioruimte. Dit i.v.m. de sluiting van het Centrum der Kunsten, Parnas. De deuren van het centrum blijven na de zomervakantie gesloten wegens bezuinigingen. Ook Eddie Sikma, docent schilderen in Parnas, zoekt voor zijn leerlingen een andere ruimte. Hoe de wijkgerichte aanpak van Cultuurwethouder Diks uit gaat pakken is me nog niet al en geheel duidelijk. Maar dat ligt vast aan mij. We wachten af.

Gebruikte muziek: Allen Toussaint, John Zorn

Tekening en schilderij: Eddy Sikma

De Volkssociëteit Friesland

heb de heer Reimer Visser voor het eerst ontmoet in 2009, toen ik op weg was naar de Tjessingawei om te kijken of ik daar iets kon filmen van de Open Luchtmachtdagen op de vliegbasis. Voor zijn deur aan de Troelstraweg had hij een prachtig bewegend beeld van Piter Jelle Troelstra neergezet. Met de tekst “It Moat Oars”. Toen ik het filmde, Ik kwam hij naar buiten en nodigde me uit voor een kopje koffie. Reimer restaureert oude auto’s. Hoe hij het precies doet is me niet helemaal duidelijk, maar het zijn prachtige oldtimers.

Met de afgelopen Internationale vliegoefening op de luchtbasis ging ik wederom op de Tjessingawei kijken. Je kunt er dicht bij de basis komen. Reimer stond voor de deur van zijn werkplaats. Omdat ik nieuwsgierig was of hij nog andere auto’s had gerestaureerd vroeg ik of ik nog een keer langs mocht komen. Voor ik door kon fietsen wist hij nog te melden dat er een soos opgericht was. Reimer was de week daarop toen ik met mijn camera langs kwam met geheel andere zaken bezig dan oldtimers. De Groote Bonte Koe (de naam van zijn huis) biedt gelegenheid aan een aantal verontruste burgers die zich hebben verenigd in de Volkssociëteit Friesland, om te vergaderen. Het duurde even bij me voor het kwartje viel, maar toen begreep ik dat het Leeuwarder Dagboek uitverkoren was om de oprichting wereldkundig te maken. Bij deze dus.

Aan het eind van de Tjessingawei liep tot 1960 het Dokkumer Lokaeltje. De treinverbinding tussen Leeuwarden en Anjum. Ik heb al een poosje het plan om de oude route langs te fietsen en de restanten van het spoor te filmen. De oude stationnetjes die nog overal in Noord-Friesland nog bestaan. En de loodsen en stukken rails. Onlangs was er sprake van om de oude treinverbinding te herstellen en tot voorkort lag de rails er nog. Maar in de LC had ik al gelezen dat ze bezig waren de oude rails te verwijderen. Er zou een klein kapitaal aan oud ijzer liggen. Inderdaad zonde om te laten liggen. Alleen het Dokkumer Lokaeltje kunnen we nu natuurlijk wel schudden. Jammer. Ook de bielzen zijn weg. Altijd leuk voor de tuin. Alleen de stenen liggen er nog en er staan veel mooie wilde planten. Ik vond nog een bijzondere steen. Een steen met een gaatje waarvan ik niet weet wat het is. Eerst dacht ik een versteend botje. Kan een stukje van een oude pijp zijn. Later dacht ik dat het misschien een kraal van een ketting van een of andere oer Fries geweest zou kunnen zijn. Maar het zal wel een duistere vondst blijven.

Gebruikte muziek:  flambee montalbanaise van ene meneer Gus Viseur et son orchestre en het 2de muziekje is van Bob Brozman.

Frisian Flag 2012

Afhankelijk van de wind stijgen de straaljagers op aan de kant van Marssum of bij Jelsum. De militaire vliegoefening heeft veel bekijks van z.g. spotters. Aan de Marssumkant van de basis is hier voor een speciale spottersheuvel opgeworpen. De meeste spotters maken gebruik van gigantische telelenzen en zijn net als de straaljagers afkomstig uit alle mogelijke Europese landen. Voor de start van de middagoefeningen is het zaak bijtijds op de heuvel te staan omdat je anders geen geschikt plekje meer kunt vinden. Er staan dan 3 rijen spotters, waarvan de achterste rij voorzien is van een trapje.

Omdat ik nooit op een plek kan blijven staan was ik mijn plekje snel kwijt. Mijn camera heeft wel een goede telelens maar is te licht om fatsoenlijke beelden te maken op grote afstand. Ik heb leren werken met de beperkingen van een kleine en lichte camera. Snel bewegende objecten op grote afstanden filmen kan dus niet. Het plan was dan ook om een beeld te geven van de aanwezige spotters. Maar ik ontkwam niet aan een poging het vliegend oorlogsmaterieel te filmen. Een welhaast ondoenlijke zaak. De toestellen hebben bij opstijgen een korte aanloop met een boel lawaai nodig en stijgen vervolgens bijna verticaal op. Net als het landen is het een proces van een paar seconden. Het heeft me geruime tijd gekost om er achter te komen hoe ik ze het best in beeld kon krijgen. Eerst van opzij, toen van onderen. Ik ben nog op het kerkhof gaan staan. Boven op de terp van Jelsum. Dan heb je wel een mooi overzicht van de vliegbasis, maar alles is dan weer te ver weg. Toestand. Maar voorlopig is de rust wedergekeerd. De LC wist te vermelden dat in Marssum, door de verhoogde vliegactiviteiten, het cement uit de voegen rammelde. In Jelsum vlogen de toestellen over de nokken van de daken naar de landingsbaan die direct naast de autoweg begint. Wel een mooie plek. Maar ik had niet het gevoel er echt veilig te staan. De plannen die ik had om in Bilgaard te geen wonen, omdat het lekker dicht bij het Leeuwarder Bos (en dus de vliegbasis) ligt, heb ik maar even vergeten. Wat een takkeherrie.

Gebruikte muziek is grotendeels van Vangelis. In verband met auteursrechten is het geluid in een aantal landen weggehaald. Dat is jammer. Maar ik had geen zin en te weinig tijd om nieuwe muziekje te zoeken.

Atelierbezoek Reinier Knol

De ene dag lees je in de krant dat de kandidaatstelling voor Culturele Hoofdstad van Europa 2018 wordt afgeblazen door de gemeente- raad, omdat het allemaal te duur zou worden. De andere dag lees je weer dat het dan misschien toch wel weer door kan gaan. Vier tot vijf miljoen Euro is een hoop geld. Dat de stad en misschien de hele provincie een beetje opgepoetst moet worden lijkt me duidelijk. Maar waarom dat zo duur moet zijn is me niet al en geheel duidelijk. Maar ik zal wel wat gemist hebben. Aan Reinier Knol zal het in ieder geval niet liggen. Ik denk dat het voor veel beeldend kunstenaars in de provincie een opsteker kan zijn. Los van of we dan kandidaat, kandidaat of kandidaat zijn of worden, lijkt het me een goede zaak een beetje cultuur uit te dragen in stad en ommelanden. Of wat dat ook moge zijn. Jammer dat net door de bezuinigingen, kunsteducatie de nek is omgedraaid en het muziekonderwijs is gereduceerd tot boerenblaaskapel niveau. Maar toch. De kandidaat stelling zou dus een hoop mogelijkheden bieden. Echt zien doe ik het nog niet. Maar dat komt misschien nog.

Wat mij bij het atelier bezoek van Reinier Knol het meest opviel was zijn PR. Van de meeste kunstenaars die in mijn dagboeken voor komen, hoor of zie je verder vrij weinig tot niets meer. Reinier daar in tegen kom ik regelmatig tegen in de Mercurius redactiemail. Hij houdt ons middels een nieuwsbrief op de hoogte van zijn activiteiten. PR is iets waar bijzonder weinig kunstenaars kaas van gegeten hebben. De Leeuwarder kandidaatstelling biedt misschien voor een hoop luitjes de mogelijkheid tot presentatie of om iets uitvoerends te doen. Zou mooi zijn.

Gebruikte muziek:

Bob Drozman

Devil’s slide

Ganzenborden

De populatie wilde ganzen is  de afgelopen jaren toegenomen. Dit jaar is dat opvallend. Nu zie ik ieder jaar wel een toename of afname van een bepaalde vogelsoort. Vorige winters zag het letterlijk zwart van de waterhoenen, die dit jaar weer in mindere mate aanwezig zijn. Dat wisselt dus nogal, om mij onduidelijke reden. Ook heb ik deze winter minder kuifeenden gezien en er zijn minder meeuwen in het overloopbekken aan de Kanaalweg. Normaal zwermt het daar van de meeuwen in de broedtijd. Dit jaar leek dat minder. Wel ganzen. De gans is zijn status van beschermde vogel kwijt. Sterker de ganzenpopulatie moet  de komende 5 jaar gehalveerd worden.

Ook in de Randstad rukt de wilde gans op. Daar zijn dan wel geen boeren die er last van hebben maar vormen ze weer een risico voor de luchtvaart en het verkeer. Altijd wat. Voor de liefhebber is er bij de wildslager volop aanbod. Ik heb eigenlijk nog nooit gans gegeten. Er zitten best dikke jongens tussen. Ze zien er ook smakelijker uit dan kip. Misschien toch eens proberen of zal ik het maar bij ganzenbord houden?

Wilde gans op grootmoeders wijze

Ingrediënten

1 wilde gans, 3 goudrenetten, 2 gekookte aardappelen, 10 gehakte hazelnoten, 1 snee oud witbrood of paneermeel, 4 el gewelde rozijnen of abrikozen, ½ dl witte wijn, 150 g boter of margarine, maïzena, cocktailprikkers of keukendraad, zout en peper.

gebruikte muziek:

Johann Sebastian Bach

double

Los Lobos

canción del mariachi