Lente

Cultuur, kan dat ook in de frituur?

De afgelopen tijd heb ik de kreet “Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa 2018” zo vaak gehoord, dat ik maar eens opgezocht heb wat ons boven het hoofd hangt. In de Brabandse folder (half Nederland is kandidaat) over de culturele hoofdsteden staat het volgende.

In 2018 levert, Nederland en Malta de Culturele Hoofdstad van Europa. De stad die de titel krijgt, verzorgt een jaar lang een cultureel programma voor bezoekers uit heel Europa. Doel van Europese Culturele Hoofdsteden is de rijkdom en verscheidenheid van de Europese culturen uit te dragen en er voor te zorgen dat Europeanen elkaar beter leren kennen.

Mooi toch. Alleen Leeuwarden heeft de afgelopen jaren niets anders gedaan dan bezuinigen op cultuur. Juist in het jaar dat de Friese hoofdstad besluit mee te doen aan een dergelijke gewichtig evenement moet het Centrum der Kunsten, Parnas sluiten wegens bezuinigingen. Dat staat een beetje haaks op de goede voornemens. Ik meen me te herinneren dat Parnas is ontstaan als een soort compensatie voor het verdwijnen van de kunstacademie en het conservatorium uit de stad. Het z.g. Herenakkoord tussen de commissaris van Friesland (Hans Wiegel) en Groningen (Henk Vonhoff) uit 1989, waarin de kunstvakopleidingen zouden verhuizen naar Groningen en wij hier de het agrarisch opleidingsinstituut Van Hall zouden krijgen. Het pedagogisch muziekonderwijs en Cultureel Centrum de Blauwe Stoep zouden dan samen riant ondergebracht worden in het Centrum der Kunsten, Parnas aan het Gouveneursplein.

Na zo een kleine 20 jaar zou Parnas te veel geluidsoverlast geven in de binnenstad. De boel is tot de nok dicht getimmerd met isolatiemateriaal, maar het mocht niet baten. Parnas gaat na de zomervakantie niet meer open en dan krijgen we Wijkgerichte Kunsteducatie. Nu heb ik hier niet zoveel moeite mee. Parnas kreeg ander half miljoen aan subsidie per jaar waar een directeur van onderhouden werd, een hoofd boekhouding een hoofd huishoudelijke dienst een hoofd communicatie en nog wat los personeel. Maar wie er overdag een kijkje nam trof hooguit een schoonmaker aan die het zaakje aan het oppoetsen was, iets bruisend cultureels was ver te zoeken. Maar het was er wel netjes. Wie 300 tot 400 euri neer kan tellen kan ’s avonds schilderles of iets dergelijks volgen. Parnas is elitair. Alleen dat er voor bijstandsgerechtigde speciale, goedkopere en aparte lessen zijn, zegt mij al genoeg. Cultuureducatie zou voor alle Leeuwarders toegankelijk en betaalbaar moeten zijn. Ik heb er geen zicht op hoe de wijkgerichte aanpak van de gemeente er uit gaat zien. Kan me er niet zoveel bij voorstellen. Zou er in het wijkgebouw tijdens de bingo een pot met kwasten en een paar potten verf op tafel gezet worden? Of een brok boetseerklei? Het doet me denken aan een graffiti tekst die jaren in de Bagijnenstraat op Theater Romein heeft gestaan. Cultuur, kan dat ook in de frituur?                                                                                                                .

gebruikte muziek: Bach, fugue of toccata and fugue in d minor,
Lucien Dubuis trio & Marc Ribot van de CD  Ultime cosmos

De overval

De heer Fokkema heb ik ontmoet tijdens het maken van een dagboekaflevering over de bijenstal aan de Potmarge. Ongeveer een jaar geleden. Daar vertelde hij mij onder andere dat hij in 1944 bevrijd was door het verzet uit het HvB van de Blokhuispoort. Deze verzetsactie kreeg later de naam ‘de Overval’. Ik sprak toen met hem af dat ik van zijn verhaal een dagboekaflevering zou maken. Dit werd een beetje op de lange baan geschoven. Tot ik afgelopen woensdag het Blokhuispoort Museum bezocht. De 88 jarige vertelt daar aan het publiek over zijn bevrijding uit Duits gevangenschap.

In 1962 is er een speelfilm gemaakt over deze overval. Ik heb er wat fragmenten uit gebruikt. Het liep mooi parallel aan het verhaal van meneer Fokkema. Ik heb de film ergens rond 1965 gezien met mijn toenmalige schoolklas in de bioscoop de Cinetol in Amsterdam West. Alwaar nu een meubelgigant gevestigd is.

Mensen die het verhaal van de heer Fokkema zelf willen horen of vragen hebben, kunnen terecht in het Blokhuispoort Museum aan het Blokhuisplein op woensdag en vrijdag van 14.00 tot 17.00 uur. En op zaterdag van 13.00 tot 17.00 uur. De toegang is gratis.

De Moskoureed

Bij Swichum loopt een weg het land in, die de intrigerende naam,"de Moskoureed” heeft. Het is een naam die te denken geeft. Zouden er hier vroeger communistische boeren gewoond hebben? Aan het begin van de Moskoureed staat geen bord dat aangeeft waar de weg naar toe gaat. Het is een raadselachtige weg. Ik was er al eens een endje opgefietst maar ik had niet de indruk naar iets bijzonders te fietsen. Eenmaal thuis heb ik de weg afgefietst in Streetview. Je zoekt Swichum op in Googlemaps en zet dan het mannetje op de Moskoureed. Binnen de seconden verschijnt de weg op het scherm. Dan is het zaak om net zo lang te blijven klikken tot er niets meer te klikken valt.

Aan het einde is een gemaaltje en een kanaal. De Moskoureed loopt hier dood voor auto’s. Langs het kanaal is een fietspad zichtbaar, maar Streetview is niet voor fietsers. Dus nu kan ik met satelliet beelden verder. Misschien iets voor de Fietsersbond om een soort fietspaden Streetview te maken. Fietsview of iets dergelijks. Het fietspad kronkelt een heel end door het land onder Wirdum en komt uit op de Griene Dyk, alwaar de weg eindigt op de A32, de snelweg naar Heerenveen. Al met al, misschien toch een mooie route om eens te fietsen.

Omdat ik ooit eens gelezen had dat het kerkje van Swichum verhuurd zou zijn aan een kunstenaar ben ik er ooit eens langs gefietst, maar de kunstenaar was er toen niet. Door de ramen kon ik geen dingen waarnemen die duiden op creatieve inspanningen als schilderen of beeldhouwen. Maar onlangs verscheen er onverhoopt een persbericht dat er in het kerkje een optreden zou plaats vinden. Op zondag nog wel. Op zondag naar Swichum fietsen is op zich niet iets om blij van te worden. De laatste keer dat ik in het gebied gefilmd heb, werd ik gebeten door een hond. Dat blijft je bij. Streetview laat niet zien waar zich bijtende waakhonden ophouden of dat de kroeg in Wirdum al dan niet open is. Er kleven dus een aantal onzekere factoren aan de tocht. 

Het optreden van het Orkest voor zieken en zeevarende bleek echter een uitstekende zondagmiddag besteding en bood eindelijk de gelegenheid het kerkje van binnen te bekijken. Het publiek was wat stijfjes maar het orkest was humoristisch, zodat je toch een beetje vrolijk werd, op een verloren zondagmiddag in Swichum. Het zonnetje scheen en ik ben in de pauze naar buiten gegaan om verder te gaan met het ontrafelen van de geheimen van de Moskoureed.