Gisteren en vandaag heb ik de hele dag aan mijn grote teen aan de dakgoot gehangen voor Serious Request. Wie geld wil overmaken moet even mailen voor mijn bankrekeningnummer. De opbrengst gaat niet naar Serious Request maar hou ik lekker zelf.
Het duurde even maar na 3 bezoekjes aan het Wilhelminaplein had ik helemaal door waar het omging. Iedereen bedenkt iets voor Serious Request en vraagt dan of mensen daar geld voor willen geven. Voor het goede doel. Uiteraard. Iedereen heeft het er vreselijk druk mee. De activiteiten betreffen alles tussen eigengemaakte koekjes verkopen, lege flessen inzamelen en verkleed als kanarie achterstevoren de 11stedentocht autopetten. Nu kun je zeggen over Leeuwarden wat je wilt maar het stadje leeft wel. Soms denk ik wel eens met heimwee aan de tijd dat ik hier in het noorden in een dorpje woonde waar helemaal nooit iets gebeurde. Zalig was dat.
Niet dat het hier niet stil kan zijn maar de stilte in Leeuwarden is te kwetsbaar. Op de zeldzame momenten dat het stil is in de tuin en alle buren net even hun kwebbel houden, kun je er donder op zeggen dat de buurman op het idee komt dat er nog best een paar gaatjes in de muur geboord kunnen worden. Wie van echte stilte wil genieten moet zorgvuldig een dag uitzoeken dat de vliegbasis geen oefeningen houdt. Fiets pakweg 2 tot 3 kilometer de Dokkumer Ee af. Daar vindt u Serious Silence en neem brood voor de eendjes mee.
Een voormalig collega van me begon niet aan zijn werk voordat hij zijn horoscoop in de Telegraaf had gelezen. Al stond half Europa in brand, de horoscoop was belangrijker. Na kennis genomen te hebben van zijn eigen voorspelling, was ik aan de beurt. Dit ging meestal niet zonder onderdrukt gegiechel en/of zorgelijke blikken in mijn richting. Het kwam er meestal op neer dat hij die dag een ontmoeting met een persoon van de andere sekse zou hebben of iets dergelijks. Als je dan de volgende dag vroeg of ie de persoon van de andere sekse was tegengekomen werd daar niet op gereageerd en werd de nieuwe horoscoop uitgevlooid. Deze keer zou er een invloedrijk iemand zijn pad kruisen. Ook mooi. Roem en rijkdom. Als je geen beeld schone vrouw, villa en een dikke bankrekening hebt is er altijd nog de horoscoop van de Telegraaf.
Toen ik na het werk weer op de fiets richting huis zat, zag ik onder me plotseling een 2 euro munt op straat liggen. Even schoot de horoscoop door mijn hoofd. Een vondst dus. Ik remde om de euromunt op te rapen. Iets te snel en er knalde een fietst achterop me. De vrouw ging binnensmonds vloekend verder. Dat was de ontmoeting met de persoon van de andere sekse. Toen ik afgestapt was om de vondst op te raken zag ik dat mijn achterlicht -waar ik pas 4 euro voor betaald had- aan gort lag. Dat was het verlies. Nu de roem en rijkdom nog.
Al enige tijd was ik op de hoogte van het bestaan van een spookhuis op de Nieuwebildtdijk. Ik kan namelijk zien onder welke zoekterm mensen via google op deze weblog komen. De zoekterm”spookhuis Nieuwebildtdijk” komt af en toe voor. Het spookhuis staat aan het einde van de dijk richting Zwarte Haan. De spoken zingen Gregoriaanse-gezangen, schuiven met het meubilair en rammelen met het servies zoals je mag verwachten van een beetje spook. Op het stukje dijk komen meer enge dingen voor. Het is een beetje eng stukje dijk. Wel mooi. Een beetje surrealistisch. Het geeft je het gevoel dat je op moet passen om niet van de aarde te vallen. Boerderijen en een enkel huis staan verloren in het land met op de achtergrond de zeedijk. Daarachter is niets meer.
De Mariaverschijning bij Zwarte Haan was nieuw voor me. De eerste meldingen dateren al uit 1870 en de laatste werd in 2007 gesignaleerd. Er zou sprake geweest zijn van de aanleg van een Mariakapel in een van de huizen aan de dijk. Er werden kaarslichtjes en religieuze attributen neergezet op plaatsen waar Maria zich zou hebben gemanifesteerd. In het Bildt bleek een kleine groep van z.g. zieners te zijn. Dus luitjes die de verschijning persoonlijk gezien hadden. Maar er is weinig of niets van terug te vinden. De mensen die we voorzichtig vroegen naar de verschijning keken je meestal schaapachtig aan en liepen dan giechelend door. Ook de koster van de kerk in Nij Altoenae had niets vernomen van het fenomeen. Terwijl Maria zich nota bene achter zijn eigen kerk gemanifesteerd heeft. Maar het is ook een protestantekerk. Je vraagt je wel af wat Maria achter een protestantekerk in Nij Altoenae te zoeken heeft. In het hele Bildt is geen katholieke kerk te bekennen. Voor een beetje Mariabeeld of afbeelding moet je toch echt in Leeuwarden zijn.
Voor een organisatie waar ik in het verleden betrokken bij was heb ik, alweer enige tijd terug, meegewerkt aan een interview met Lama Kawan op de stoepa bij Hantum. Het interview werd gedaan door een collega van me en ik deed de fotografie. Onderweg naar Hantum stopten we in Holwerd om een geschenk voor de Lama te kopen. Voor zover ik me kan herinneren betrof het iets van een schaal met een plant of iets dergelijks. Veel keus heb je niet in Holwerd. Maar de Lama bleek er zeer vereerd mee te zijn. Het geschenk werd direct naast een van de Boeddha-altaren gezet. Het interview was vooral bedoeld om iets te weten te komen van de Chinese inval in Tibet, de vlucht voor het leger naar India en hoe hij uiteindelijk in Hantum verzeilde. Er bleek een Franse tolk aanwezig die geen Nederlands sprak en het Tibetaans van de Lama dus naar het Frans vertaalde. Op de vragen die betrekking hadden op zijn vlucht en het leger kwam weinig reactie. Na een uur vertalen las ik in het notitieboekje van mijn collega slecht één zin: “Het verdelen van het graan”.
Nu had ik wat uiteenlopende versies vernomen van de manier waarop de Lama hier terecht is gekomen. Maar na zijn vlucht voor het Chinese leger naar India is hij uiteindelijk op uitnodiging naar Nederland gekomen. Dus hij is niet meegekomen met hippies, zoals me eerder verteld is. Hij werd uitgenodigd om hier lezingen te houden of les te geven of om de boodschap te verkondigen. Binnen de hippiebeweging in de jaren ’60 en ’70 was een duidelijke behoefte aan spiritualiteit. Met name oosterse religies en filosofie was helemaal in. Lama Kawan gaf les in het Tibetaans in de Kosmos in Amsterdam. Een tolk was niet nodig want de Lama sprak direct tot je hart. Iedereen begreep het onmiddellijk.
In de jaren ’70 ontstond in de Randstad ook een beweging naar het platte land. Boerderijen en huisjes waren in Noord-Friesland goedkoop. Langs de Waddendijken stond veel leeg. Dit bleek erg intrek bij kunstenaars en de nieuwe generatie verlichte hippies die Lama Kawan hier introduceerde.
Lama Kawan en het medium Jane Rose Kelly Clarent
Bij afscheid kreeg ik van de Lama een geschenk. Het betrof een houtsnede van een mantra of iets dergelijks. Het werd persoonlijk door hem gezegend en volgens de tolk zouden nu 12 godinnen mij beschermen tegen het kwaad waaronder een overval door struikrovers. Of de houtsnede geheel dekkend is, weet ik niet. Ik heb er zo mijn twijfels over. Maar die 12 godinnen.
In de tijd dat ik nog lokaliteiten met volledige vergunning frequenteerde maakte ik in mijn toenmalige stamkroeg kennis met een boerenzoon. Zijn naam kan ik me niet herinneren maar ik noem hem maar Anne. Hij zag er altijd keurig uit. Als een boer op zijn zondags. Compleet met zondagse klompen. Een klein sigaartje in de mondhoek. De klompen werden aanvankelijk buiten voor de deur neergezet. Zoals het hoort. Nadat ze op een avond na het kroegbezoek ontvreemd bleken te zijn, werden ze in het kleine halletje gezet. Nu brak iedereen zijn/haar nek over de reusachtige houten gevallen. Maar de barman liet het oogluikend toe. Hij was een beetje vreemde eend in de bijt in het cafe dat voornamelijk door kunstenaars en studenten bezocht werd. Maar Anne was vriendelijk en gaf met regelmaat een rondje, wat hem tot een graag geziene gast maakte.
Op een avond trof ik Anne in kennelijke staat aan. Nu was dat op zich niet vreemd. Ik heb hem zelden of nooit nuchter meegemaakt. Maar op de bewuste avond was hij laveloos om niet te zeggen stom dronken. Wat bleek het geval? De boerderij die Anne geërfd had van zijn ouders was onteigend door de Provincie. Alweer jaren terug, maar het zat nog steeds dwars. Veel boerderijen rond Leeuwarden hebben geen agrarische functie meer of zijn gesloopt om ruimte te maken voor recreatiegebieden en nieuwbouw. Ook voor het Leeuwarder Bos moesten boerderijen gesloopt worden. In de jaren 80 van de vorige eeuw nam men het nog niet zo nauw met het historische erfgoed. Toen bijna alle boerderijen in en rond de stad gesloopt waren, bedacht men dat het misschien leuk zou zijn wat van het boerenverleden te bewaren. Veel zijn het er niet meer. Aan Achter de Hoven staat nog een boerderij die voorzien is van een golfplatendak. Bij de Harinxmabrug is er nog een beter onderhouden exemplaar en in het Leeuwarderbos is een boerderij die dienst doet als kampeerboerderij.
Anne hing inmiddels meer onder zijn barkruk dan dat hij er op zat. De barman begon zorgelijk te kijken. Er werd een taxi opgeroepen, maar de chauffeur wilde de zuipschuit niet meenemen. Anne begon inmiddels braakneigingen te vertonen en kreeg een merkwaardige blauwe kleur. Hij werd even later per brancard afgevoerd. De zwaailichten van de ambulance weerkaatsten in de spiegel achter de bar. Het was even stil in de kroeg. Later bleek dat Anne suikerziekte had. De drank exercitie had hem bijna het leven gekost.
In het Leeuwarderbos staan een paar oude bomen rond een open plek. Er waren wat restanten van een waterput zichtbaar maar die zijn inmiddels verdwenen onder het woekerende onkruid. Duidelijk is dat hier ooit een boerderij heeft gestaan. Nu wordt de plek gebruikt door dak- en thuislozen die de vrije natuur verkiezen boven de strenge regels van de nabijgelegen nachtopvang. Het is een spannende plek zo midden in het bos. Af en toe kom ik er even. Ik heb er bepaalde herinneringen. Maar de plek wordt steeds ontoegankelijker en wordt langzaam opgeslokt door het bos. Na al die jaren vraag ik me nog steeds af of hier de boerderij van Anne zijn ouders gestaan heeft. Ik kan het hem niet meer vragen. Ik zie hem nooit meer in de stad lopen op zijn zondagse klompen. In het café kom ik niet meer.
Dit jaar heeft de gemeente weinig of niets gedaan aan de Reuze Berenklauw in de stad. Zowel aan de Spoorstraat als in de Haniasteeg werd de uitbundige groeier met rust gelaten. Daar was ik blij mee. Veel mensen vinden het een vreselijke en gevaarlijke plant, maar het is mijn favoriete gewas. Het is een overblijfsel uit de oertijd en heeft stellig ergere dingen doorstaan dan de Leeuwarder groenvoorziening.
Sinds enige tijd is de Berenklauw bezig zijn groeigebied te verleggen naar het Leeuwarderbos. Een prima idee dat ik zelf ook wel eens heb. De plant heeft er de ruimte en is er niemand tot last.
Vorige zomer stond hij er prachtig bij en was al begonnen aan een opmars langs de oevers van de Dokkumer Ee. Voor zover ik kon overzien was hij al voorbij Wyns. Alsof het om een Elfstedentocht voor reuze berenklauw ging. Maar de gemeentelijke groen uitroeiingsdienst heeft er een stokje voor gestoken. Reeds aan het begin van de zomer werd duidelijk waarom dit jaar de reuze klauw in de stad met rust gelaten werd. De tuinlieden hadden het te druk in het Leeuwarderbos en niet alleen met mijn favoriete uitheemse gewas. Er werd druk gezaagd, geploegd en geschoffeld. Ik was even bang dat ze de boel wilde asfalteren.
Naslag via het internet leerde me vanwaar de angst en de agressieve houding tegenover de het reuze gewas. Berenklauw is giftig en veroorzaakt brandwonden. Met name bij kinderen die niets vermoedend in de bosjes spelen. Iedere gemeente waar de reuze groeier zich manifesteert heeft de plicht om tot uitroeiing over te gaan. Bovendien is het een invasieve of uitheemse plant die uit Oost-Europese landen komt. De Kaukasus en Roemenië en dergelijke. Dan weten we het wel. Voor je het weet wordt je bankrekening geleegd of je bankpas gekopieerd als je door het Leeuwarderbos fietst.
Ook websites van milieuorganisaties of andere flora- en faunabeschermers hadden weinig goeds over hem te melden. Uitheems, gevaarlijk en onuitroeibaar is de algemeen de teneur. Boerenkool komt ook oorspronkelijk uit Zuid-Europa maar daar hoor je ze niet over. Toch blijft het mijn favoriete plant. Van de week maar eens naar Dokkum fietsen om te kijken of ie daar al aangekomen is. Op het wereld beroemde bruggetje van Bartlehiem zal ik even voor hem juichen en stilletjes hup Berenklauw roepen.
In het kader van de verkiezing tot Culturele Hoofdstad 2018 is het wegdek van het Blokhuisplein groen met witte strepen geschilderd. Ik ben er niet kapot van. Na een paar dagen verkeer zag het kunstwerk er smerig uit.
Het deed me een beetje denken aan het eierkunstwerk dat in 2008 het Wilhelminaplein verfraaide, vlak voor de werkzaamheden rond de bouw van het Fries Museum. Dat was pas een leuk kunstwerk. Kunst met uitstraling. Je moest door de witte verf bij zonnig weer met een lasbril op over het plein lopen. Maar vanuit een satelliet was het net of in het centrum van de stad een eitje gebakken werd. Een beeld dat de wereldpers haalde. Dat zie ik met de groene zebra op het Blokhuisplein nog niet zo snel gebeuren. Maar er staan ons nog meer kunstwerken te wachten. Misschien wordt het nog leuk.
Eierkunstwerk op het Wilhelminaplein in 2008
Persoonlijk lijkt het me een leuk plan om het Zaailand in de reuze pizza te veranderen. Met reuze ansjovis. Dat zou stellig meer publiciteit krijgen dan het wegdek van het Blokhuisplein. Inpakken van gebouwen zoals Christo het deed zou ook tot de mogelijkheden behoren. De Achmeatoren is misschien wat groot. Maar het Fries Museum moet lukken.
Lelijke kunsttoepassingen kunnen ook ingepakt worden. De
Mercuriusfontein in feestelijke cadeauverpakking. Dat maakt de boel er vast een
stuk vrolijker op. En de toeristen hoeven dan in 2018 niet te zien wat voor
rare fontein we hebben. Met Us Heit op het Gouveneursplein ligt het gezien de
historische achtergrond misschien wat gevoeliger. Maar die zou misschien in
bolletjesplasic kunnen. Dan blijft ie toch een beetje zichtbaar. De Achmeatoren kan een bloemenmotiefje krijgen. Omdat het
ding door de hele provincie te zien is. Inpakken zou tijdelijk zijn en nu
hebben we er na 2018 ook nog wat aan.
Van de koepel van de Friesland Bank zou het beste een reuze
moorkop gemaakt kunnen worden. Of een vanille puddinkje met rode bessensaus.
Maar als ultieme uitbarsting van cultuur zou ik tot slot de Oldehove willen voorzien van een reusachtige Friese doorloper die tegen de overhellende zijde geplaatst wordt. Frieser kan bijna niet. Eventueel kan tegen de doorloper een stoeltjeslift geplaatst worden. Voor luitjes die slecht ter been zijn en ook is een keer de Oldehove op willen.
Wat mij betreft kan de verkiezing tot Culturele Hoofdstad niet meer stuk.
Mercurius heeft bij de programmering voor het nieuwe seizoen de al oude Aanloopstrook weer uit de kast gehaald. Het korte programmaatje is al vanaf de jaren ‘90 het begin van de uitzending. Een aanloopstrook maken is niet moeilijk. Je plant de camera op het statief in een drukke winkelstraat, meestal de Nieuwestad. Vervolgens druk je op de startknop. Je trekt je onopvallend terug en doet of je er niets mee te maken hebt en laat de camera een kwartiertje draaien. De aanloopstrook is klaar. Simpel. Kind kan de was doen.
Het is een manier van filmen die erg populair was bij de omroep. Je hebt er weinig camera ervaring voor nodig en het is toch leuk.
Ik kan me een programma herinneren dat ‘de Markt’ heette. Zelfde idee. Je zet de camera neer bij de viskraam van de vrijdagmarkt. Binnen seconden komt er een meneer aan die een lekkerbekje koopt en bij een tafeltje lekker gaat staan smikkelen. Al snel volgt een tweede meneer met een bakje kibbeling. Rustig en zwijgzaam nuttigen de heren het zeebanket. Vegen handen en mond af, maken een praatje. Duiven scharrelen de restanten bij elkaar. Er komen langzaam meer viseters bij, die ook weer een praatje maken en weer uit beeld verdwijnen. Einde aflevering 1 van “de Markt”. Hoogtepunt van de aflevering was de aanval van de duiven op de vuilnisbak en de tegenactie van de visboer die niet gecharmeerd was van de gevederde visliefhebbers. Alles in één shot van ongeveer een kwartier. Kom daar de dag van vandaag maar eens om. Het aardige van de aanloopstrook vind ik dat bijna iedereen doet of ze de camera niet zien. Ze weten ook niet of het ding aan staat of niet. Je ziet ze echt denken. Dat maakt de aanloopstrook leuk. Het is eigenlijk of je op een terrasje zit, maar dan thuis op de bank.
Hoe ooit belaagd, zijn adel bleef bewaard. Kracht bleef aan moed en energie gepaard. Gij, Fries en vreemdeling, aanschouw dit wonder Die sterke gang, die trouw, die tomeloze vaart gedicht van Freark Dam
De stamgasten van het toenmalige café Anjo in St Anna Parochie gingen één keer per jaar gezamenlijk op excursie naar de Heineken Brouwerij in Amsterdam. Er werd een luxe touringcar voor ingehuurd. Naast een rondleiding met explicatie omtrent het brouwproces was er uiteraard ook gelegenheid om het gerstenat te proeven. Hoewel ik er verder niet weet hoe de verdere culturele uitwisseling verliep, mag aangenomen worden dat er meer hoofdstedelijke gelegenheden en attracties bezocht werden. In het dorp spraken kwade tongen dat het bezoek aan Heineken alleen maar een dekmantel was en dat het eigenlijke doel van de onderneming de Amsterdamse Wallen betrof. Dit vermoeden werd bevestigd doordat aan de uitstap alleen mannen deelnamen. Ook hing de intekenlijst alleen in het herentoilet en gingen de gesprekken aan de stamtafel allerminst over een bezoek aan Artis. Eigenlijk wist iedereen dat de heren gewoon naar de hoeren gingen. Alleen ik was zo naïef te denken dat de interesse bij het productieproces van bier lag en hoe ze al dat bier in flesjes kregen. Terwijl de belangstelling uitsluitend lag bij het er uit krijgen van het spul en verder ging het om een geheel ander productieproces.
Dit neemt echter niet weg dat de dorpelingen een bepaalde band hebben met de hoofdstad des lands. Toen de oude Amstel Brouwerij in Amsterdam Oost gesloopt werd konden de boeren in het Bildt voor een prikkie de oude gistingsketels van de fabriek over nemen om te gebruiken als giertank of iets dergelijks. Daar komt bij dat de Heineken en de Amstel Brouwerij vroeger gebruik van Friese en Zeeuwse trek- en werkpaarden maakten.
Vandaag de dag zijn ze voor reclame doeleinde weer van stal gehaald. Us Heit voor een bierwagen kan eigenlijk niet. Het zullen ook wel Zeeuwse paarden zijn omdat ze bruin zijn. Of Beierse paarden. De Amstel Brouwerij was in een grijs verleden de Beierse Bier Brouwerij. Het Frysk Hynder is zwart en groter dan andere trekpaarden. Hele opluchting.
Toch moet ik als ik langs Dagho op de Nieuwestad loop om onduidelijke reden, vaak aan een kar vol met tonnen bier denken. Vandaag de dag heeft Frslân haar eigen bier. Us Heit. Alhoewel daarmee de stadhouder Willem Lodewijk van Nassau bedoelt wordt en er geen bierton trekkende knollen in beeld zijn.
Leeuwarden heeft haar charme voor een niet
onaanzienlijk deel te danken aan de grachten met woonboten en andere vaartuigen.
Ze vertellen iets over de geschiedenis van de stad en de waterrijke provincie.
De schepen zorgen voor een wisselend decor. De gemeente Leeuwarden heeft
ongeveer 185 plekken aangewezen waar woonboten voor langere tijd mogen worden
aangemeerd en daar is al sinds jaar en dag een wachtlijst voor. Je komt er dus
niet zo maar tussen. Dit ondervond een oude kennis van me. Hij had zijn huis
verkocht en hield wat geld over, waar hij een boot van kocht. De boot hield het
midden tussen een Pipowagen en een boerenpraam. Een eigen boot met motor
was een oude droom van hem. Ik kan me er wel iets bij voorstellen. De vrijheid
tegemoet. Het probleem was dat hij er geen ligplaats bij had gekocht. Hij kwam
ook niet in aanmerking voor de wachtlijst omdat de boot niet voldeed aan
bepaalde eisen. De opbouw was te hoog of iets dergelijks.
Aanvankelijk lag de boot aangemeerd aan de Kanaalweg.
Tegenover Koopmansmeelfabriek. Dat was een beetje uit het centrum maar toch
redelijk in de buurt. Dit duurde niet lang. Binnen een maand stuurde de
gemeente een officiële brief dat hij op moest zouten. Deed hij dat niet dan
zouden ze persoonlijk de drijvende rammelbak komen wegslepen. Op kosten van
mijn kennis. Uiteraard.
Gelukkig deed de motor het. Hij zou dat stelletje
bureaucraten in het gemeentehuis eens laten zien wat vrijheid is en gewoon een
andere plek opzoeken. De volgende aanmeerplaats was de Junokade op de Hemrik.
Dat was minder. Hoewel hij er min of meer gedoogd werd en de gemeente zich
ookkoest hield, was het wat
eenzaampjes. In de avonduren en in de weekends is er geen kip op de Hemrik. Ook
waren er geen andere bewoonde boten in de buurt. Daar voelde hij zich niet
prettig bij en is uiteindelijk richting Groningen vertrokken. De ene reiziger
is de andere niet.
In de Leeuwardergrachten liggen geen luxe schepen. Daar
bedoel ik jachten en dergelijken mee. Over het algemeen is het een zooitje.
Maar een historisch zooitje, heeft een oude schipper mij ooit eens uitgelegd
tijdens een open dag van de Museumhaven.
Aan de Emma- en Willemskade liggen de
mooiste schepen. Historische botters, kotters en skûtsjes of wat het zijn
mogen. Aan de Oostergrachtswal en de Harlingervaart wordt het minder en vooral
roestiger. Historische roest. Dat wel.
Onlangs heb ik het mega-wandkleed van Claudy Jongstra in het
nieuwe Fries Museum gezien. Prachtig wandkleed. Indrukwekkend. Volgens het
artikeltje in de LC betreft het de weerbarstige Friese kleigrond, de
indrukwekkende luchten en het beroemde licht. Het beroemde licht? Het duurde
even voordat het kwartje viel. Hebben we beroemd licht? Dit was nieuw voor me.
In Bartlehiem is een beroemd bruggetje. Maar een bruggetje is tastbaar. Licht
niet. Misschien iets van, beroemd bruggetje in beroemd licht? Moet niet veel gekker worden daar in Bartlehiem. En hoe zit het
bijvoorbeeld met de Groningers? Hebben die ook beroemd licht? Nee. Ze hebben
hetzelfde Wad en dezelfde zon. Maar het beroemde licht houdt bij Buitenpost op
om weer gewoontjes en onberoemd licht te worden. Misschien komt het omdat ze in
Groningen meer industrie hebben, waardoor ze wat smoezelig licht hebben. Net
als in de Randstad. Met smog en veel CO2 uitstoot wordt het licht er niet beter
op. In Friesland is ook geen horizonvervuiling door fabrieken en andersoortige
vervuilers. Misschien niet handig voor de werkgelegenheid maar als het beroemd
licht oplevert heb je toch iets.
Van het licht in Leeuwarden ben ik niet kapot. Als ik bij de
VVV zou werken en er komt een toerist vragen waar het beroemde licht is, dan
zou ik hem naar de Waddendijk sturen. Om te tjekken of het licht daar nog steeds beroemd is ben ik
voor de zekerheid maar naar de gemeente het Bildt gefietst. Stevig windje.
Zouden we ook beroemde wind hebben? Het Wad is erg populair onder kunstenaars.
Ik heb galeries vol met Wadlandschappen gezien. Misschien dat het daar iets mee
te maken heeft. Ik denk dat het licht op het Wad beroemd is onder kunstenaars.
Niet of in mindere mate onder toeristen. Alhoewel ik aan de Waddendijk geen
kunstenaar tegengekomen ben. Wel schapen en een boer die me aankeek of ik zojuist uit een Marslander gestapt was. Het licht op het Noorderleeg was
gewoon. Vanuit zee dreven wolken landwaarts en losten daar op. Daardoor was het
boven het Wad aan de donkere kant en landinwaarts zonnig. Dit wisselende
licht maakt het landschap iedere dag en soms ieder uur anders. Het is prachtig licht en beroemd.
Aanvankelijk werd mijn tuintje overwoekerd door de
wilde bosaardbei. De bosaargbei is een kleine uitvoering van de gangbare consumptie-aardbei. De wilde variant kruipt door de tuin. Echt wild vond ik hem
trouwens niet. Over het algemeen hield de bosaardbei zich redelijk rustig. Een
gegeven moment was ie weg. Hele opluchting maar daarvoor in de plaats kreeg ik
het zevenblad. Zevenblad is een heel ander verhaal. Het is een tamelijk
wilde jongen. Andere namen voor de hardnekkige groeier zijn hanenpoot of tuinmansverdriet. Bij mijn recente onderzoek naar Leeuwarder voortuintjes viel me op
dat vooral in verwaarloosde tuinen het zevenblad welig tiert. Deze conclusie
bevestigde mijn vermoede dat ik iets goed fout doe in mijn tuin.
zevenblad
Een wilde tuin kan mooi zijn. Ook zevenblad heeft een fraaie
schermbloem. Maar blij ben ik er niet mee. Maar voor de echte wilde tuin kun je
ook bij Intratuin terecht. Ze hebben er naast wilde planten ook rotsblokken en
alle mogelijke wilde accessoir. Geen zevenblad. Dat weer niet. Zevenblad is
onkruid.
Onkruid bestaat niet. Hoorde ik laatst iemand zeggen.
Onkruid is een verzinsel van de mens. Gedeeltelijk ben ik het daar wel mee
eens. Uiteindelijk zijn het allemaal planten. Maar je zou bijvoorbeeld een
onderscheid kunnen maken tussen planten die je bij Intratuin koopt en die zich
netjes gedragen en mijn zevenblad dat ongegeneerd in het rond aan het zwabberen
is. Daar komt bij dat zevenblad geheel gratis is. Dit in tegenstelling tot het
Intratuin groen, wat meestal niet te betalen is. God geeft en God neemt.
Zevenblad schijnt eetbaar te zijn. Je kunt er salade van
maken. Van paardebloem ook trouwens. In de periode dat ik aan de dijken woonde
zonder duidelijke bron van inkomsten meen ik me te herinneren ooit paardebloemensalade
gegeten te hebben. Pittiger dan kropsla. Mensen zeuren wel over de crisis maar
alles om mee in leven te blijven groeit uitbundig om ons heen. Onkruid kun je
oogsten in plaats van het te wieden: brandnetels, weegbree, paardenbloem,
vogelmuur en zevenblad. Misschien een leuke tip voor de Voedselbank.
Zevenbladstamppot
Voor een stamppot van zevenblad is nodig:
Zevenblad
Aardappelen
Zout
Peper
Boter
De verhouding zevenblad/aardappelen hangt af van persoonlijke smaak. Het ligt
doorgaans tussen de 600 gram zevenblad op een kilo aardappelen tot een 1 op 1
verhouding. Kook de aardappelen en stamp ze. Kook het zevenblad gedurende een
paar minuten (3-4) en knip ze in kleine stukjes. Stamp dit door de aardappelen,
voeg naar smaak zout en peper en een klontje boter toe. Met dit recept kom je
er al snel achter dat je eigenlijk nooit genoeg zevenblad kunt hebben.
Het ligt niet in de bedoeling dat dit een voetbalweblog
wordt. Maar binnen Mercurius RTV wordt algemeen aangenomen dat een Cambuurjournaal
voldoet aan een dringende maatschappelijke behoefte. Ondergronds blijf ik
werken aan een geheim tuinkabouter-item. Maar vooralsnog moet ik het
Cambuurjournaal monteren. Ook leuk. Het interview met wethouder Ekhart van
sport en aanverwante zaken, vond ik geweldig. Een jongen van het volk. Hoe is
het mogelijk? Wil alles voor Cambuur doen als het maar geen geld kost. Hij vond
Feyenoord-supporters aardige luitjes. Maar wat te doen als er 500 Rotterdamse
hooligans over het Cambuursterpad denderen? 1 of 2 extra pelotons ME op de
zondag? Er wachten ons enerverende tijden. Breng uw tuinkabouter in veiligheid.
Enige jaren geleden kreeg ik van het toenmalige woonbedrijf
een huurhuisje aangeboden in de Delistraat. Nu zijn er heel wat kleine
woninkjes in Leeuwarden, maar dit huisje deed meer aan een flinke provisiekast
denken dan aan een huis. De huiskamer was zo klein dat je de deur naar het
gangetje open moest doen als je de krant wilde lezen. Of je zou het dagblad in
opgevouwen staat moeten lezen. Maar dat was niet het enige probleem. Vanuit het
achterraam was een van de levens grote lichtmasten van het Cambuurstadion zichtbaar.
Op de avonden dat de lokale voetbalclub thuis zou spelen zou dit stellig mijn
eigen verlichtingskosten drukken. Of dit voordeeltje opwoog tegen de overlast
die wonen naast een voetbalstadion opleverde kon ik niet helemaal inschatten.
Als Cambuur thuis speelt, kun je dat door de hele stad horen. Het is vaak een
langzaam aanzwellend geluid dat eindigt in gejuich, waaruit je kunt afleiden
dat er gescoord is, maar meestal betreft het een soort geloei waaruit alleen de
conclusie getrokken kan worden dat de aanval mislukt is -of erger- de
tegenstander heeft gescoord. Het geheel wordt opgeluisterd door trommelgeroffel
en irritant getoeter. Het is een beetje unheimlich geluid dat onverwachts op de
meest vreemde plekken in de stad, vaak ver van het stadion opduikt. Nu is het
gebruikelijk dat Cambuur verliest dus gejuich is er meestal weinig te horen. De lange
stiltes en het geloei hebben meestal de overhand. Echter de laatste tijd is
hier verandering in gekomen. Cambuur zou wel eens kunnen promoveren naar de eredivisie. Nu zou mij dat een worst wezen, maar mijn collega's raken hierdoor in
een merkwaardige staat van opwinding. Het heeft iets feestelijks. Dat wel.
Eigenlijk ben ik niet dol op voetbal. Het doet me te veel
denken aan de lange, saaie zondagen uit mijn jeugd. Spruitjeslucht, de tune van
Langs de lijn op de radio en een schreeuwerige reporter. Lange rijen
voetbaluitslagen; "Nieuweschoot– ODV, 2
– 0, Ropta Boys – Obitas, 3 – 2" of het over een enge darmziekte gaat. Ik had
sterk het vermoeden dat voor de uitslagen dezelfde omroeper werd ingezet die
met een stem uit het graf de waterstanden voorlas; "Plochingen +3, IJselkop –2".
Mijn eigen herinneringen aan een zeer kortdurende voetbalcarrière zijn
eigenlijk te pijnlijk om te vermelden. Als ik slecht getafeld heb dan komen ze
in mijn dromen nog wel eens boven. Naar zweet riekende kleedkamers, sporttassen
vol stinkende sokken, schreeuwende ouders die hun kroost van instructies
voorzien. Het enorme doel waarin je bijna verzwolgen werd. Met een 30 – 0
achterstand en volledig gedesillusioneerd van het veld afkomen kwam regelmatig
voor.
Het huisje in de Delistraat heb ik niet gehuurd.
Een klein huisje kan zijn voordelen hebben. Je bent snel klaar met stofzuigen
en het is niet duur. Maar die lichtmast.
gebruikte muziek: Joep van Tuinen, Mijn Hart is Geel, Mijn Hart is Blauw
Vandaag de dag is het niet meer gebruikelijk om huizen te voorzien van een gevelsteen of familiewapen. We versieren onze huizen tegenwoordig met externe en tijdelijke toepassingen zoals tuinkabouters, vogeldrinkbakjes, vlinders, stenen honden, vogels of Boeddha’s en met van alles en nog wat. Deze siertoepassingen zijn mode gebonden. Zo is bijvoorbeeld de bamboe wind chime compleet uit het stadsbeeld verdwenen. Ook de pop van het jongetje dat met zijn neusje tegen het raam naar binnen kijkt is niet meer terug te vinden. Erger is dat de tuinkabouter duidelijk op zijn retour is. Reden tot zorg. Voor zover ik weet is er geen lijst van met uitsterven bedreigde tuin-accessoire en komt de kabouter dus niet in aanmerking voor bescherming of subsidie. Ook op de werelderfgoedlijst maakt geen melding van onze kabouter. Kwalijke zaak. De bestaande kabouterkolonies aan het Cambuursterpad en omgeving en ander kabouter fourage gebieden, bestaan gedeeltelijk nog wel maar verkeren in verpauperde staat. De laatste kabouters zien er zorgwekkend uit. Afbladderende verf, bemost, verkleurd of zelfs beschadigd. De verantwoordelijke wethouder zou hier maatregelen moeten nemen. Zoals het verplicht stellen om ieder jaar je tuinkabouter op te knappen en indien nodig ook schilderen. Op straffe van inbeslagname.
Ook veel andere
tuinversiering is er slecht aan toe. Mijn overbuurman heeft een fontein
(waterornament) in zijn voortuin. Een waterdraagster met één ontblote borst.
Het water zou uit een grote kruik op haar schouder moeten komen, maar
het waterornament is al jaren geleden buitenwerking gesteld. Een overtuigende
straal water heb ik trouwens nooit waargenomen. De waterdraagster staat een
beetje te verpieteren en begint groen uit te slaan. Fonteinen zijn eigenlijk
wat te groot voor de kleine stadstuintjes. Je ziet ze zelden of nooit water
geven. Vijvers doen het wat beter. Leuk. Met een plastic reigertje. De behoefte
aan wat ongerepte natuur in de voortuin is kennelijk groot. Vijvers zijn momenteel de
nummer een tuinversiering in Leeuwarden. Zowel met goudvissen als met een
inhoud van een meer twijfelachtig karakter. Op de tweedeplaatsstaat zonder twijfel de hond. De hondenliefhebber zet vaak een stenen
exemplaar van zijn of haar geliefde model hond voor de deur. Gelukkig heb ik geen
plastic honden gezien. Op de derde plaats staan het meisje en jongetje.
Doorgaans ook stenen beeldjes. Maar er zijn ook plastic exemplaren in omloop. Het meisje leest een boek en het jongetje kijkt
ondeugend en heeft een katapult bij zich. Het is zonder twijfel hoge school
kitsch. Jammer dat hier ook de verwording toeslaat. Net als bij de kabouters is er hier sprake van beschadigingen en groenige mossen die het cultureel erfgoed bedreigen.
Dan zijn er nog de doe het
zelvers. Luitjes die hun versiering niet bij Intratuin kopen maar zelf aan de
slag gaan. Soms betreft het beeldhouwwerk als totempalen, maar aan de
Spoorstraat trof ik een windmobielbouwer aan. Hij gebruikt weinig confessionele
materialen als lege bierblikjes en is bijzonder actief en origineel. Sinds enige tijd heeft hij zijn werkgebied uitgebreid met het dak, waar een raketinstallatie gebouwd is. Een geheel andere kijk op tuindecoratie. Vast geen kabouter liefhebber.
In geval van zware storm is het in Leeuwarden
raadzaam binnen te blijven. Niet alleen rondvliegende dakpannen vormen een
risico, maar ook de oude geveltjes met al het beeldhouwwerk lijken me niet te
vertrouwen. Ook kan ik me nog levendig de rondzeilende platen natuursteen van
de Achmeatoren herinneren. Alles wat omhoog gaat komt
ook weer naar beneden. De vraag is alleen wanneer en hoe?
Nu zien de meeste gevels er gelukkig wel stevig uit. Er zit meestal een huis
aanvast. Maar er zijn ook gevels die er alleen als decor bovenop staan, overeind
gehouden door een stalenconstructie. Zoals de gevel met de kop Mercurius aan
het Naauw. Het is een prachtige gevel maar ik zou er met windkracht 10 niet graag
onder lopen. Alleen de kop die op het winkelend publiek neerkijkt, weegt
volgens mij al 100 kg. Mercurius komt trouwens veelvuldig terug op de gevels.
Het beursgebouw ãlleen al heeft er twee. Elders komen de vleugels van de helm
terug in deurposten en schilderingen. De God van de handel en winst is
kennelijk al sinds eeuwen verbonden met de Fries hoofdstad.
Naast de bekende trap- en klokgeveltjes zijn er tal van
andere merkwaardige ornamenten en dakversieringen in de stad. Balustrades,
pilasters, kunstige daklijsten met engelen en leeuwenkoppen. Je vraagt je wel
eens af wat die dingen in vredesnaam op een huis doen. Als eigenaar moet je het
natuurlijk onderhouden om er voor te zorgen dat het zaakje niet naar beneden
stort als het hard waait. Maar het geheel maakt wel de stad. Alleen bij storm
moet je uitkijken.
Een bijzondere ontdekking bij deze aflevering zijn de
tegeltableaus aan de Emmakade. Ik fiets er bijna iedere dag langs en had ze wel gezien, maar
ze zitten te hoog om rustig te bekijken. Alleen met de zoomlens van mijn
videocamera kon ik ze dichterbij halen. Het bleken schitterende tableaus. Jugendstil
of art nouveau. Jammer dat die
dingen zo hoog hangen. Zo heeft niemand er eigenlijk iets aan. Op de beelden
van mijn videocamera is ook te zien dat het plateel beschadigd is. Jammer. Het mooiste geveltje
vond ik de eerdergenoemde Mercuriusgevel. Jammer dat dit soort beeldhouwwerk
niet meer voorkomt in de hedendaagse architectuur. Met een paar gebeeldhouwde
leeuwen of engelen had het nieuwe Fries Museum er vast een stuk vrolijker
uitgezien.
gebruikte muziek:
Robert Fripp, Brian Eno: ringing beat
Johann Sebastian Bach: concerto for harpsichord in f minor - largo
Op het Vliet blies mijn
fiets zijn laatste adem uit. Een blik op het barrel leerde me dat het
voorbij was. Dus moest ik afscheid nemen van het vehikel. Lopen dan maar. Lopen
is best leuk, ware het niet dat er veel tijd in gaat zitten. Maar je ziet wel
wat.
In Leeuwarden vooral erg veel auto’s en deuren. De stad heeft een
woningbestand van 50 000 huizen. Er vanuit gaande dat iedere woning 2 deuren
heeft, zijn dat 100 000 deuren. Woningen met meer deuren, schuurtjes,
bedrijfspanden, horecagelegenheden of bouwwerken anderzijds dus niet mee
gerekend. Gezien de hoeveelheid studieobjecten waar ik de komende tijd langs
zou wandelen besloot ik een deurenproject op te starten. Deuren van
rijtjeshuizen van troosteloze nieuwbouwwijken waren niet interessant voor mijn project. Lelijke eenheidsworst. Soms opgeleukt door een klomp met
een vervallen begonia of een beschilderde dakpan. Weinig boeiend voor het
onderzoek. Voor het deurenproject heb ik de huizen in de binnenstad genomen en
de wijken er direct omheen. Met name schil Oost. Hier is de deur pas wat een
deur vermag te zijn. Een barrière tussen het private en publieke domein.
Getekend door de tijd. Lagen verf en beschadigingen door het dagelijkse
gebruik. In die zin betreft het een historisch onderzoek.
Sommige deuren zijn voorzien
van een tekst. De bovenstaande gedicht regel staat gekalligrafeerd op de deur
van een huis aan Achter de Hove. Ik fiets of wandel er vaak langs.
Het was me nooit eerder opgevallen. Bij nadere inspectie van de deur ontdekte ik een briefje met de tekst "kloppen dus". Conform de gerichtregel. Er zijn trouwens veel deuren met een deurklopper. De klopper is weer helemaal terug. Zelf heb ik al jaren
een klopper op mijn deur. Niet dat het bezoek er gebruik van maakt. Bezoek
staat meestal op de ramen te meppen. Er zijn ook deuren met een leeuwenkop. Dat zijn pas deuren. Een andere tekst die me
tijdens de wandelingen bezig hield betrof een deur in de Willem Lodewijkstraat.
Een rode deur met een keurig bordje met de tekst “Hier was het niet”.
Merkwaardig bordje. Hier woont een misantroop, denk je dan. Deuren vertellen
veel over de bewoners van het huis. In ieder geval betreft het hier iemand die niet op bezoek zit te wachten.Trouwens
ik trof in deWillem Lodewijkstraat de
mooiste deuren aan en is daarmee winnaar van het project. De parallel lopende
Spoorstraat aan de andere kant van het spoor had geheel tegen mijn verwachting
weer geen leuke deuren. Stond er allemaal wat somber bij.
Dan waren er nog de
graffitideuren in het Harmoniekwartier. Die vielen ook wat tegen. Je kunt
duidelijk zien dat de gemeente graffitispuiters achter de vodden zit. Ik heb er
mooiere graffiti gezien. Het waren nu merendeel haastig geplaatste klieders.
Jammer.
Sinds enige tijd heeft het idee bij mij postgevat dat muziek
uit de jaren ’60 en’70, vrolijker is dan wat er vandaag de dag geproduceerd
wordt. Het is niet duidelijk waar dit idee op gebaseerd is. Ik zit er al een
poosje over te prakkiseren. Misschien is het de overvloed waar we vandaag de
dag mee te maken hebben. Of is het een en het ander te commercieel geworden en
is muziek te veel een product geworden. Als er iets leuk is dan hoor je het
over alle zenders en kanalen en komt het binnen de kortste keren je neus uit.
De commercie haalt de spontaniteit er zorgvuldig uit. Het laat geen ruimte voor
nieuwe geluiden. Na het zien van de opnamen van de Harlem Shake op zondag 17
februari op het Wilhelminaplein ben ik weer op andere gedachten gekomen... Vrolijkheid alom.
Mercurius RTV, de lokale omroep waar ik mijn dagboek aflevering voor maak, maakt
moeilijke tijden door. Voorlopig zijn er geen TV uitzendingen. Wel wordt er weer hard gewerkt om het een en
ander weer op de rails te krijgen. Ik twijfel er wel eens aan of dat lukt.
Voorlopig zullen de afleveringen van mijn dagboek onregelmatiger verschijnen.
Ik ben een beetje een zondagochtend filmer geworden. De noodzaak iedere week
een aflevering te maken is er niet meer. Andere werkzaamheden zijn op dit
moment belangrijker. Gelukkig krijgen we weer alle steun van de gemeente
Leeuwarden. Nieuwe hard en software komen er aan. Dat is wel weer hoopvol. Omdat
iedereen het Leeuwarder Dagboek graag structureel in de programmering wil
houden krijgt het programma een redactie. Hiervoor is een advertentie geplaatst
bij de vrijwilligers- vacaturebank. Ik heb daar zelf omgevraagd maar nu heb ik
zo mijn twijfels. Maar de afgelopen tijd heb ik weinig gefilmd.
Zondagochtend in het Leeuwarder Bos. Dat is alles. We moeten het er voorlopig
maar mee doen.
“In de winterperiode verhuren wij geen kamers, meneer”, antwoordde een mevrouw aan de andere kant van de lijn, op mijn vraag of er gedurende Oud en Nieuw slaapruimte zou zijn in Café het Graauwe Paard in Oude Bildtzijl. Niet dus. Ik heb namelijk de pest aan vuurwerk en had me voorgenomen de rust van het platte land op te zoeken in de periode dat in Leeuwarden de nitraatbommen en lawinepijlen om je oren vliegen. Ik was dit jaar op dit idee gekomen om het nieuwjaarsvuurwerk bij de Oldehove vanaf de Oudebildtdijk te filmen. Geweldig plan. Dat is weer eens iets anders en je hebt mooi het vuurwerk van Stiens erbij.
Vanaf de dijk kun je bij helder weer de Achmeatoren zien, was ik dus achtergekomen tijdens een zomerse fietstocht. Niet zo bijzonder want je kunt het ding door de hele platte provincie tot vanaf de eilanden zien. Bij helder weer. Dus niet als het stroomt van de regen, zoals bij deze jaarswisseling. Je kon de verzekeringstoren nauwelijks vanaf de Kanaalsbrug zien. Achteraf dus blij dat ik niet in Oudebildtzijl op een hotelkamer zat. Die boeren vertrouwde ik ook niet. Ze doen er aan carbidschieten of God weet wat voor rare, lawaaierige, folkloristische nieuwjaarsrituelen die lui er nog meer op na houden. Garantie op authentieke plattelandse rust was er niet. Al met al heb ik het vuurwerk boven Leeuwarden in de regen vanaf de 2de Kanaalsbrug bekeken. De Achmeatoren was nog net zichtbaar.
.jpg)
